Een inbouw zwembad in je tuin, pure luxe. Dat kan je wel zeggen. Ik zal de laatste zijn die zal gaan ontkennen. En toch hebben we er in het voorjaar van 2025 één laten realiseren. Maar niet zomaar een zwembad: een duurzaam zwembad.
Een zwembad met een hoog “Willy-Wortel”-gehalte. Oja, goed om te weten. Aan deze pagina wordt dagelijks gewerkt.
We hebben 3 kinderen met een zwemdiploma. We hebben de ruimte, willen investeren in de plek waar we veel zijn. We sporten allemaal meerdere keren per week en zijn tijdens weekenden vaak in de buurt van ons eigen huis. Weinig tijd voor weekendjes weg, onze eigen keuze.
Er lag al een verbouw- en tuinplan. Kortom: als we iets met een zwembad wilden, dit was het beste moment. Het is Q1 2025. Maar…
Een zwembad is ook maar een zwembad. Ik zou ik niet zijn om er iets speciaals van te maken. Ik voelde dat er iets mogelijk was, het eureka war er echter nog niet. Totdat… ik het ineens had…
Het moest een zwembad worden die als buffer zou dienen voor onze warmtepomp. In grote lijnen kwam het ongeveer hier op neer.
Het bouwen van een zwembad is geen rocket science, dacht ik vroeger. Inmiddels weet ik wel beter, zo kan je in dit zwembad dossier al mijn kennis en ervaringen lezen. Los van wat voor type zwembad je laat realiseren. Hoe je het aanvoeren van warm water regelt, is voor een zwembadbouwer niet relevant. Als er maar warm water komt als er gevraagd wordt.
De twee zwembadbouwers die ik heb gesproken (deze en deze) voorzagen geen enkel probleem. Het was belangrijker om te weten wat mijn installateur er van zou vinden.
Onze installateur, Duurzaam installateur L&B in Workum, is niet vies van een hoog ‘willy wortel gehalte'. Kan er iets niet, dan zorgen ze wel dat het alsnog kan. Beetje buiten bestaande kaders denken, dan komt het vaak wel goed. Eerdere projecten van L&B zijn in lijn met ons duurzame zwembad plan.
Willem Landman, mede-eigenaar, vond het geen spannend project, juist leuk. “Wat ik bij dit soort projecten vaak merk is dat het in de praktijk beter werkt dan vooraf gedacht”. Tof! We kunnen door.
Op aanraden van onze architect Klaas Paul de Boer kwamen we bij Adviesbureau van der Weele in Groningen uit. Dit bureau is in 1981 opgericht, mijn geboortejaar. Dat moet wel goed zitten 😉
Jan Piet kwam op de koffie en ik pitchte mijn idee. “Helemaal geen gek plan” zei hij. “Omdenken en vooral het feit dat je echt een soort van stroomoverschot hebt maakt dit realistisch" vervolgde hij. Het leukste moest nog komen.
Normaal gesproken isoleren zwembadbouwers de betonnen fundering zo goed als mogelijk. Je wil natuurlijk geen warmte (uit het opgewarmde water) de grond of zijkanten in verliezen. Maar als je je bad als thermische opslagmiddel wil gebruiken, dan wil je de onderkant juist niet isoleren. Dat was het idee van Jan Piet. Dank!
Het warme water mag de bodem juist wél verwarmen, er is immers toch hernieuwbare stroom (en dus warmte) over. In het najaar blijft het water langer warm omdat de bodem onder het bad is opgewarmd (hypothese). Dit warme water kunnen we óók gebruiken om de warmtepomp te ontlasten.
“De warmtepomp maakt een dansje van vreugde als hij water van 18 graden kan ontvangen, misschien word die wel dronken van blijdschap" was wat Piet noemde. Of het echt 18 graden gaat worden, positief gedacht.
Lang verhaal kort. Alle mensen die ik gesproken heb (ook veel mensen om mij heen) waren positief. En dus ook de gesproken experts hadden geen mogelijke bezwaren. Mooi, we kunnen door.
Een project als deze kan je één keer goed doen. Een goede voorbereiding is dus essentieel. Wensen worden in kaart gebracht en besproken met bouw-partners.
De uitgangspunten moeten concreet en duidelijk zijn om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen. Snappen we elkaar. Snappen we het doel, de middelen en uitgangspunten?
Sinds 2017 ben ik fan van het Nederlandse bedrijf Athom die Homey maakt. Inmiddels is de Pro versie (2023) op de markt en dit veelzijdige apparaat maakt het mogelijk om verschillende protocollen met elkaar te laten communiceren. Homey gebruik ik voor het uitlezen van sensoren en het aansturen van tientallen apparaten in huis.
Voor het zwembad maak ik gebruik van Poolcop. Dit uitgebreide systeem stuurt de gehele zwembad techniek aan. De snelheid van de pomp, het toevoegen van chloor en het terugspoelen van het filter. Het mooiste: het systeen is via een API te benaderen én aan te sturen. Precies wat ik nodig heb.
Een project als deze, waar je je hele ziel en zaligheid in stopt, wil je tot een goed einde brengen. Dan wil je alleen werken met partners (= bedrijven) waar je het volste vertrouwen in hebt. Waarmee je kan lezen en schrijven. Op basis van eigen ervaringen of ervaringen van mensen in je netwerk. En zo kwamen we tot de volgende bedrijven.
👉 L&B - Duurzame installatie techniek
Willem Landman en Johan Bolman, eigenaren van L&B, gaan een uitdagend klusje niet graag uit de weg. Het duurzame installatietechniek bedrijf is gevestigd in Workum (Friesland). Tijdens onze verbouwing in 2018 heeft L&B ons geholpen met het verduurzamen van ons aangekochte huis. Naar volle tevredenheid!
👉 Apoll Bouw - Aannemer & grondwerk
In onze zoektocht naar een aannemer die ook het grondwerk voor haar rekening zou nemen, zijn wij na diverse gesprekken uitgekomen bij Apoll Bouw uit Grootegast. Een no-nonsense bedrijf die prachtige creaties maakt met Groningse nuchterheid en directe communicatie. Terugkijkende zijn wij erg blij met onze gemaakte keuze.
👉 Ab Nanninga - Constructeur
Een zwembad is niet een voorwerp dat niks weegt. Een constructeur is een ingenieur die zorgt dat een bouwwerk veilig en sterk genoeg is. Bij het bouwen van een bouwkundig zwembad (dus géén prefab) speelt de constructeur een cruciale rol. Ab is een fijne vent die weet haar hij over praat.
👉 Björn Meulenberg - Tuinarchitect
Je kan niet alles weten en kunnen. Soms is het handig om mensen met een speciale expertise ergens naar te laten kijken. Björn Meulenberg is er daar één van. Met een creatieve kijk loopt hij door je tuin en komt daarna met een verrassend tuinontwerp. Tijdens het project is Björn goed te bereiken voor snelle korte concrete vragen.
👉 Curatio - Hovenier
Op aanraden van vrienden kregen wij contact met Joost van Curatio (Dalen, Drenthe). Een jongen met verstand van zaken en ervaring met het uitvoeren van complexe tuinen. Hij werkte al veel samen met Björn Meulenberg én Bos Zwembaden. Dat in combinatie met goede ervaringen van vrienden was Curatio voor ons een 1-2-tje.
Een isolatie aanbrengen op je betonvloer, ja. Normaal gesproken wel. Heel logisch voor iedere zwembadbouwer. Niet voor mij.
Op aanraden van Jan Piet van der Weele (zie ook hier) hebben we expres geen isolatie geplaatst op het beton onder het zwembad. De warmte uit het bad mag prima de grond in, om ook die grond op te warmen.
Voordeel 👉 als de grond warmer is dan normaal, zal het water in de herfst via de onderkant minder snel afkoelen. Hopen we. We gaan het zien.
We hebben namelijk temperatuur sensoren geplaatst. In het beton (jaja), onder het beton op 1 meter en onder het beton op 2 meter. We hebben de ds18b20-temperatuur sensor gebruikt. Deze is via een Fibaro Smart Inplant te koppelen én draadloos van Homey uit te lezen.
Dat is de vraag. De temperatuur sensoren gaat het voor ons inzichtelijk maken in hoeverre de grond onder het beton (en het beton zelf) van temperatuur gaan verschillen.
Een groot buizenstelsel in huis voor je vloerverwarming is heel logisch en gangbaar. Maar toen de mannen van L&B (Installateur) bij ons kwamen om eenzelfde leidingstelsel op een betonvloer in de tuin aan te leggen keken ze een beetje vreemd.
Ze hadden nog nooit in een vloerverwarming in het bouwkundig zwembad aangelegd. Snap ik. Het is ook niet heel gangbaar. Maar we doen het wel.
Waarom? Omdat het kan. Omdat we er mogelijk ooit iets slims mee kunnen doen. Willen we er iets slims mee doen, dan is het nú het moment om het aan te leggen, later kan het niet meer.
Een beetje FOMO (Fear Of Missing Out), dat wel. Doen dus. Pas in een veel later stadium zijn we hier écht even voor gaan zitten.
We hebben de ‘vloerverwarming’ omgedoopt tot ‘De Booster’.
Om gevoel bij de situatie te krijgen is het goed om te weten waar we het qua verbruik precies over hebben. Ik heb een spreadsheet gemaakt met wat getallen die voor ons zwembad van toepassing worden.
In overleg met de zwembadbouwer mag ik het zwembadwater in theorie opwarmen tot maximaal 35 graden. Warmer is niet handig in verband met de lijm onder de folie. Ok, duidelijk.
Indien de zon schijnt, de batterijen vol zitten, er geen elektrische auto aan de laadpaal hangt, de temperatuur van het zwembadwater lager is dan 35°C én we stroom terugleveren… dan ga ik het zwembadwater verwarmen.
Indien de zon onder is én het water warmer is dan 35°C én als het morgen weer lekker weer lijkt te gaan worden (Accuweather API). Dat is het moment dat het water afgekoeld kan worden én we de grondbronn gaan verwarmen.
Hoe?
Door het zwembadwater niet via de warmtewisselaar te laten lopen om te verwarmen maar via een warmtewisselaar die in verbinding staat met onze grondbronnen (150 meter diep).
De temperatuur van de bron is koeler dan het verwarmde zwembadwater. Het zwembadwater geeft haar warmte (via de warmtewisselaar) af aan het water die naar de grondbron loopt.
Het verwarmde water loopt via een gesloten circuit door de bron heen. De bron is koel, het water is warm. Het water koelt dus af. De grond warmt hiermee op. Langzaam. Heel langzaam.
In onderstaande grafiek zie je wanneer het zwembad de laatste 3 maanden is verwarmd of gekoeld.
Hoe je je zwembadwater ook warm maakt. Het liefste laat je dit niet 1, 2, 3 vervliegen. Je zet een airco ook niet buiten neer in de winter. We hebben gekozen voor de volgende manieren om het water, als we dat willen, zo warm als mogelijk te houden.
Onder een bouwkundig zwembad komt altijd een betonvloer te liggen. Normaal gesproken komt hier een isolatielaag bovenop. Niet bij ons. Wij willen juist dat de warmte de grond in gaat zodat de grond onder het zwembad langzaam wat opwarmt. Onze hypothese (= verwachting) is dat het water in het najaar/winter daarmee minder snel afkoelt.
Alle zijkanten van het zwembad zijn geïsoleerd met een soort van PUR schuim, 10-15 cm dik. Deze pur bestaat uit twee componenten: polyol + isocyanaat. Het zet uit tot maarliefst 40x haar oorspronkelijke volume. De isolatiewaarde (R) is hoger dan 5. Niet slecht.
Op het water kan een solar lamellendek komen te liggen als er geen gebruik van het zwembad gemaakt wordt. Een solar-lamellendek zorgt er voor dat warmte van de zon wel door het dek naar het water kan, maar de warmte niet meer terug kan. Het verwarmt langzaam het water op. Het voorkomt ook dat viezigheid (en egels!) in het water terecht komt.
Water wordt door skimmers in het bad aangezogen. Het vervolgt daarna een 15 meter lange weg naar de technische ruimte. Daar zal het worden gefiltert én eventueel worden verwarmd of gekoeld. De weg van en naar de technische ruimte is lang. De buiten zijn geisoleerd en ook ingespoten met PUR, net als de zijkanten van het pad.
Het zwembad zal alleen een seintje richting de warmtepomp geven (ik wil warm water) als de zon schijnt én er eigen-stroom-opwek is én er wordt teruggeleverd aan het net. Dit meet ik via P1 meter van Homey of de P1 meter van Homewizard of een willekeurige andere P1 meter.
Is de warmtepomp al actief én zijn de 4 thuisbatterijen ook al vol? Dan kan het 1e elektrische element aan. Leveren we ook dan nog stroom terug, dan gaat ook het 2e elektrische element aan.
Grafieken, leuk om naar te kijken. Ruwe data visueel maken. Echter, zover is het helaas nog niet. Als er data beschikbaar is, zal ik hier grafieken gaan plaatsen met échte live data.
Hier een uitleg + afbeelding wat waar precies zit en wat er precies gaat komen. Inclusief technische details van ieder apparaat.
Natuurlijk. Al die tekst, daar word je simpel van. Beeld willen we hebben. Hoe ging dit proces precies? Nou zo. Een klein inkijkje.
