Negatieve dynamische energieprijzen in Nederland: slechts 15 in plaats van 301 uur in heel 2023

Wel eens van gehoord van negatieve dynamische energieprijzen? In 2023 kwam deze term veelvuldig in de media toen huishoudens met een dynamisch energiecontract geld toe kregen bij het gebruik van energie. 

Het was groot feest! Zo was te lezen op deze en deze en deze en deze en deze en deze website

Maar was het wel zo'n feest? 🤔 Mwah. Alleen op 28 mei 2023 en 2 juli 2023 was Ă©cht reden voor feestje. 

De rest van de dagen was het helemaal geen feest. Ik leg je uit waarom de slingers nog niet opgehangen hoefden te worden.

negatieve energieprijzen consumenten prijs grafiek

Er waren in 2023 301 uren met negatieve energieprijzen, klopt dat wel?

Ja, dat klopt. Het is maar net hoe je er naar kijkt. De 301 uren met negatieve energieprijzen in 2023 zijn namelijk de kale inkoopprijzen op de EPEX markt

Er word dus niet gelogen, maar het is voor consumenten niet het eerlijke verhaal. De belasting mist nog. En die neemt een behoorlijk stuk uit de energie-taart.

Consumenten denken als consumenten, dus inclusief alle belastingen. Dat is immers wat ze onder de streep moeten betalen. En er zijn anno 2024 al bijna 18 miljoen Nederlanders. Allemaal consumenten. 

Hoe komt de energieprijs voor consumenten tot stand?

Er zijn diverse factoren die invloed hebben op de prijs die je als consument uiteindelijk aan je energieleverancier betaalt. En die factoren wijzigden ook in 2024.

  1. Inkoopprijs van 1 kWh
  2. Energiebelasting (= geen btw!)
  3. Opslag vanuit energieleverancier
  4. BTW

Aan aan de hand van voorbeeld is het beste aan te geven hoe de prijs van energie word berekend. 

Voorbeeld voor 28 mei 2023, tussen 12:00 en 13:00

  • Op 28 mei 2023, tussen 12:00 en 13:00 is de negatieve inkoopprijs van energie (per kWh): -10,16 cent per kWh (exclusief 21% btw).
  • In Nederland betaal je in 2023 energiebelasting 12,60 cent per kWh (exclusief 21% btw).
  • Je betaalt je dynamische energieleverancier een gemiddelde opslag per kWh: 1,74 cent per kWh (opslag van alle aanbieders op deze site in 2023, exclusief 21% btw)
  • Je betaalt je dynamische energieleverancier een vaste maandelijkse vergoeding. Deze nemen we in dit voorbeeld niet mee. 
  • Je krijgt in 2023 een “vermindering energiebelasting” van ruim 493 euro. Deze nemen we in dit voorbeeld niet mee. 

Concreet: gewoon betalen met sommige negatieve prijzen

  • Inkoopprijs per kWh: -10,16 cent (negatieve prijs)
  • Belastingen & opslagen (exclusief btw): 12.60 cent energiebelasting + 1,74 cent opslag = 14,34 cent 
  • Belastingen & opslagen (inclusief btw): 14,34 x 1,21 (21% btw) = 17,35 cent
  • Je betaalt per kWh, ondanks de negatieve prijs, een bedrag van: 3,01 cent per kWh

Slechts 15 uren met Ă©chte negatieve energieprijzen in 2023

Om inzicht te krijgen in data rondom negatieve energieprijzen kunnen we kijken naar het totaal aantal uren per jaar dat er negatieve prijzen zijn. 

In onderstaande grafiek (altijd actueel overigens) kijken we naar het totaal aantal uren met negatieve energie in een jaar. De jaren 2020 en 2021 stonden vooral in het teken van de oorlog in OekraĂŻne. 

Deze oorlog, in combinatie met veel hernieuwbare energie, zorgde voor een acute energiecrisis met zeer volatiele (lees: grote verschillen) energieprijzen. 

Jaar Uren met negatieve inkoopprijs Uren met negatieve consumentenprijs
201930
2020940
2021670
20228321
202330715
20244616

Hoe kom ik tot deze 15 uren in 2023?

In bovenstaande grafiek Ă©n tabel is de “uren met negatieve consumentenprijs” kolom opgenomen. Deze kolom behoeft enige uitleg. Om de uren te bepalen dat je als consument Ă©cht geld terug krijgt moet je, naast de inkoopprijs, rekening houden met de opslag van energieleveranciers (wisselend), de energiebelasting (wisselt per jaar) en de btw (21% sinds 2012). 

De energiebelasting per kWh is per jaar verschillend

De energiebelasting word door de overheid per jaar vastgesteld. Je ziet dat de belasting per kWh de komende jaren ieder jaar minder gaat worden. Over de energiebelasting moet nog btw worden betaalt.

2019: 0.0986 € per kWh
2020: 0.0977 € per kWh ⬇️
2021: 0.0943 € per kWh ⬇️
2022: 0.0368 € per kWh ⬇️
2023: 0.1260 € per kWh ⬆️
2024: 0.1088 € per kWh ⬇️
2025: 0.0908 € per kWh ⬇️
2026: 0.0790 € per kWh ⬇️
2027: 0.0736 € per kWh ⬇️
2028: 0.0696 € per kWh ⬇️
2029: 0.0649 € per kWh ⬇️
2030: 0.0659 € per kWh ⬆️

De gemiddelde opslag per kWh is per jaar verschillend

De gemiddelde opslag is het gemiddelde bedrag wat alle aanbieders van dynamische energiecontracten per kWh rekenen. De opslagen van een aantal leveranciers zijn in 2024 behoorlijk omhoog gegaan, en daarmee het gemiddelde ook. Over de opslag moet nog btw worden betaalt. 

2019: niet bekend, opslag van 2023 genomen
2020: niet bekend, opslag van 2023 genomen
2021: niet bekend, opslag van 2023 genomen
2022: niet bekend, opslag van 2023 genomen
2023: 0.0174 € per kWh
2024: 0.0283 € per kWh ⬆️

De drempelwaarde per jaar, inclusief btw

De drempelwaarde is de combinatie van de energiebelasting en de gemiddelde opslag. Deze worden bij elkaar opgeteld. Daaroverheen komt de btw van 21%. Uiteindelijk komen we voor 2024 op een prijs van 16,58 cent per kWh. 

Dus pas als de energieprijs lager is dan 16,58 cent negatief ga je Ă©cht geld verdienen. 

2019: 0.1404 € per kWh
2020: 0.1393 € per kWh ⬇️
2021: 0.1352 € per kWh ⬇️
2022: 0.0656 € per kWh ⬇️
2023: 0.1735 € per kWh ⬆️
2024: 0.1658 € per kWh ⬇️

Conclusies en verwachtingen: aantal negatieve uren zal toenemen

De vraag is wanneer consumenten een feestje rondom negatieve energieprijzen kunnen bouwen en hoe groot dit feest dan zal zijn. 

Als eerste zou ik het fijn vinden als we het vanaf nu pas over negatieve energieprijzen hebben wanneer de prijs lager is dan -16,58 eurocent per kWh. Dat is namelijk de drempel waarbij je echt betaald krijgt voor het afnemen van energie. De Albert Heijn zet toch ook geen exclusief-btw prijzen op de prijskaartjes? Dat maakt het voor de consument een stuk begrijpelijker.

Hoe ziet de toekomst er dan uit? Een paar waarschijnlijkheden op een rij. 

  1. Opslagen (per kWh) van dynamische energieleveranciers gaan, net als dit jaar, niet dalen
  2. De energiebelasting gaat tot 2029 ieder jaar verder naar beneden
  3. Meer hernieuwbare energie door vooral meer capaciteit door windparken
  4. Energie zal beter te balanceren zijn door meer gebruik van (thuis)batterijen en nieuwe slimme innovaties

Als je bovenstaande waarschijnlijkheden op een rijtje zet denk ik niet dat het aantal negatieve energieprijzen, voor consumenten, de komende jaren zal toenemen. De energieprijzen per kWh zullen waarschijnlijk wel gaan dalen maar hoever, dat gaat de toekomst uitwijzen. 

Jeroen Bakker
Over de auteur van dit bericht
Jeroen Bakker
Enthousiasteling

Deze trotse en sportieve Groninger heeft verregaande interesse in duurzaamheid, energie en domotica. Hij is mede-eigenaar van B2Design en maakt shuffleboards met de drie broers van Tafelsmaak.